Pijnstilling tijdens de bevalling
- Specialisme of afdeling Verloskunde
-
Openingstijden
Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur
- Afspraak maken? Vragen? Polikliniek Verloskunde (0592) 32 52 70 Bevallingen en spoed: (0592) 32 50 90
In het kort
Bij een bevalling hoort pijn. Hoeveel pijn en hoelang de pijn duurt, is bij iedereen verschillend. Meestal neemt de pijn toe als er meer ontsluiting is. De pijn zit vooral onderin de buik, maar wordt ook wel in de rug of benen gevoeld. Het persen kan ook pijnlijk zijn, maar soms is het juist een opluchting om mee te mogen persen.
Als je de pijn moeilijk kunt verdragen waardoor het niet lukt om te ontspannen, kan de pijn sterker worden. Er zijn mogelijkheden om de pijn te verlichten. Hierin maken we onderscheid in wat je zelf kunt doen en wat medicatie kan doen.
Bekijk ook de animatie die we hebben gemaakt.
Pijnstilling: wat kun je zelf doen?
Bij pijn maakt het lichaam zelf stoffen aan die een pijnstillend effect hebben, dit heten endorfinen. Dit gebeurt ook tijdens een bevalling. De aanmaak van endorfinen wordt bevorderd als je ontspannen bent en het lekker warm hebt. Als je spanning voelt of koud bent belemmer je de aanmaak van endorfinen. Ook om die reden is het belangrijk dat de bevalling zo comfortabel mogelijk verloopt. Hiervoor kun jezelf een aantal dingen doen:
- Laat je goed informeren door de verloskundige of gynaecoloog over het verloop van de bevalling, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Ook is het nuttig een zwangerschapscursus te volgen.
- Het is prettig om een vertrouwd persoon, zoals je partner, bij de bevalling te hebben. Dit zorgt er voor dat je je veilig en op je gemak voelt.
- Bedenk van tevoren of je bepaalde wensen hebt rond de bevalling, bijvoorbeeld over eventuele pijnstilling. Van de verloskundige krijg je een geboorteplan waarin je jouw wensen kunt opschrijven.
- Om de weeën zo goed mogelijk op te vangen, zijn een goede ademhaling en een ontspannen houding belangrijk. Tijdens een zwangerschapscursus krijg je hiervoor oefeningen. Door geconcentreerd weeën ’weg te zuchten’, kom je in een ritme waarbij het lichaam endorfinen aanmaakt.
- Ook warmte is goed voor de aanmaak van endorfinen. Als er geen medische bezwaren zijn, kun je bijvoorbeeld een warme douche of bad nemen. Een warmwaterzak in je rug en warme sokken kunnen ook prettig zijn.
- Aan het begin van de ontsluitingsfase zit er nog vrij veel tijd tussen de weeën. Probeer jezelf dan wat afleiding te geven. Als de weeën elkaar sneller opvolgen, gebruik de pauzes dan om uit te rusten.
- Probeer de weeën in verschillende houdingen op te vangen.
Ondanks alle goede voorbereidingen, kun je toch veel pijn hebben tijdens de bevalling. Als je de pijn moeilijk kunt verdragen is het moeilijk om je te ontspannen. Als de pijn erger wordt kun je medicijnen krijgen tegen de pijn. In het Ouder en Kind-Centrum maken we gebruik van een ruggenprik, remifentanyl of pethidine.
Pijnstilling - een ruggenprik
Een ruggenprik (epidurale anesthesie) is een injectie in je onderrug met pijnstillende medicijnen. Voor een ruggenprik wordt je vanaf de verloskamer naar de operatieafdeling (recovery) gebracht. Je partner mag niet mee naar de afdeling waar je de ruggenprik krijgt.
Het inbrengen van de ruggenprik
Op de operatieafdeling brengt een anesthesioloog onder plaatselijke verdoving een naald in, onderin je rug. Via de naald wordt een dun slangetje in je rug geplaatst. De naald wordt er daarna weer uitgehaald, het slangetje blijft zitten. Door het slangetje krijg je gedurende de hele bevalling pijnstillende medicijnen. Binnen een kwartier is de pijn al een stuk minder.
Als de anesthesioloog de ruggenprik heeft geplaatst en je bloeddruk is goed, dan ga je weer terug naar de verloskamer. Dit alles duurt ongeveer 1 uur.
Voordelen van een ruggenprik
- De meeste vrouwen voelen bij een ruggenprik veel minder pijn.
- Een ruggenprik heeft, voor zover bekend, geen nadelige gevolgen voor de baby of voor borstvoeding.
- Je wordt niet slaperig van een ruggenprik, je maakt de bevalling dus helemaal mee.
Nadelen van een ruggenprik
- Heel soms werkt een ruggenprik maar aan 1 kant. Ook wordt bij ongeveer bij 5% van de vrouwen de pijn niet of nauwelijks minder. Soms krijg je dan opnieuw een ruggenprik.
- Bij een ruggenprik moeten de weeën vaak met medicijnen worden ondersteund.
- De bevalling, vooral het persen, duurt bij een ruggenprik soms langer. Daardoor is er meer kans dat er een kunstverlossing moet plaatsvinden, bijvoorbeeld met de vacuümpomp.
- Vaak kun je bij een ruggenprik je bed niet uit, omdat je door de pijnstillende medicijnen minder gevoel hebt in je benen.
- Door een ruggenprik kun je koorts krijgen. Omdat koorts ook het gevolg kan zijn van een infectie, krijg je dan voor alle zekerheid antibiotica.
Afhankelijk van hoe ver de bevalling is, kun je zowel overdag als 's nachts een ruggenprik krijgen. Soms is er (vanwege een spoedgeval) niet altijd meteen een anesthesioloog beschikbaar. Ter overbrugging kun je dan een andere vorm van pijnstilling krijgen.
Pijnstilling - pompje met remifentanil
Remifentanil is een morfineachtig medicijn. Het zorgt ervoor dat de pijn iets minder wordt en dat je wat beter kunt ontspannen. Ook kan het een slaperig gevoel geven.
Het toedienen
Je krijgt het medicijn via een infuus. Het infuus zit vast aan een pomp die je zelf kunt bedienen. Zo kun je precies de hoeveelheid pijnstilling krijgen waar je behoefte aan hebt. De pomp is zo afgesteld dat je jezelf nooit te veel kunt geven. Na een paar uur wordt het effect van remifentanil minder, omdat je lichaam er dan aan gewend is geraakt. Daarom is remifentanil minder geschikt als de bevalling nog maar net is begonnen.
Voordelen van remifentanil
- Remifentanil werkt snel.
- Je kunt remifantanil zelf toedienen, zodat je pijnstilling op maat krijgt.
- Remifentanil verdooft de pijn beter dan pethidine, maar minder goed dan epidurale anesthesie.
- Remifentanil kan op de verloskamer worden gegeven.
Nadelen van remifentanil
- Remifentanil kan van invloed zijn op je ademhaling en de hoeveelheid zuurstof in je bloed. Daarom is het nodig om je conditie en de conditie van je baby voortdurend te controleren.
In principe kun je op ieder moment van de dag remifentanil krijgen.
Het gebruik van remifentanil tijdens bevallingen is nog niet officieel geregistreerd. Bij zorgvuldige controle van jou en je baby kan het middel veilig worden gebruikt. Wat de effecten voor de gezondheid van je kind op lange termijn zijn, is nog niet bekend. Voor het gebruik van remifentanil tijdens de bevalling voldoet het WZA aan de richtlijnen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de afspraken die zijn opgesteld door de beroepsgroepen van gynaecologen en anesthesiologen.
Pijnstilling - injectie met pethidine
Pethidine lijkt op morfine en verdooft vaak de ergste pijn. Pethidine kan gebruikt worden als je door harde buiken of voorweeën al een hele tijd niet goed hebt geslapen. Het werkt binnen en half uur en houdt 2 tot 4 uur aan. Het is niet geschikt als pijnstilling tijdens de bevalling. Pethidine krijg je toegediend via een injectie in je bil of bovenbeen.
Lachgas
Het is niet mogelijk om in het Ouder en Kind-centrum lachgas te krijgen tijdens de bevalling.
Vragen?
Als je een vraag hebt, kun je die stellen via de BeterDichtbij-app.
Heb je een dringende vraag? Neem dan contact op met een medewerker van het Ouder en Kind-centrum:
- Maandag t/m vrijdag tussen 8.00 - 16.30 uur kun je bellen naar de polikliniek Verloskunde: (0592) 32 52 70.
- Voor bevallingen en spoed is de Kraamafdeling dag en nacht bereikbaar: (0592) 32 50 90.
verlos24 - juni 2022
