Poepproblemen bij kinderen

Ouder en Kind-centrum

In het kort

Zindelijk worden is een leerproces dat meestal vanzelf gaat. Toch hebben veel kinderen last van problemen rondom het poepen. Verstopping, poepongelukjes, het niet goed kunnen (uit-) poepen, angst om op de wc te poepen of een verstoorde zindelijkheid. In het WZA is een Poep- en plaspoli waar kinderen met deze problemen worden geholpen.

Poepproblemen kunnen een grote invloed hebben op het leven van een kind. Niet alleen lichamelijk, maar ook psychisch, bijvoorbeeld in de vorm van schaamte.

De oorzaak van poepproblemen

De oorzaken van poepproblemen kunnen erg verschillen.
Enkele voorbeelden: de aandrang tot poepen niet goed voelen of negeren, problemen met de kringspier in de anus of psychische (stress)klachten. Bij een verstopping is er sprake van harde poep (ontlasting). Dit kan ontstaan door te weinig lichaamsbeweging, het eten van te weinig vezels of door te weinig te drinken. 

Angst om te poepen

Kinderen die weigeren op een wc te poepen, vinden poepen niet leuk en houden het vaak te lang op. Vaak poepen ze staand of knielend in hun luier. Deze houding maakt het moeilijk om helemaal uit te poepen. Het poepen in een luier is vaak een gedragsprobleem, waardoor de kans op obstipatie alleen maar groter wordt. Een mogelijke reden daarvoor is dat het poepen in het verleden pijn heeft gedaan (negatieve ervaring/angst). Van de negatieve ervaring moet een positieve ervaring gemaakt worden om succes te hebben.

Obstipatie

Obstipatie is bij ruim driekwart van de kinderen de oorzaak van een poepprobleem. Als poepen pijn doet, kan je kind de poep ophouden. Hierdoor ontstaat een patroon van chronische verstopping. Door langdurige obstipatie kunnen poep- en/of plasongelukjes ontstaan.

Wat is obstipatie?

We spreken van obstipatie (verstopping) als een kind 2 of meer van onderstaande kenmerken heeft: 

  • 2 keer (of minder) per week poept.
  • Ophouden van de poep.
  • Pijnlijke of harde, keutelige poep.
  • Grote hoeveelheden poept in het toilet of de luier.
  • Flinke massa aan poep voelbaar is in de buik bij lichamelijk onderzoek door de kinderarts.
  • 1 x per week of vaker een poepongelukje heeft en verder wel zindelijk is.

Obstipatie ontstaat wanneer de ontlasting in de dikke darm blijft steken. De dikke darm neemt vocht op uit de poep, waardoor de poep droger en harder wordt. Hoe langer de poep in de darm blijft, hoe harder deze wordt. Ook kan de te grote hoeveelheid of de te harde poep de endeldarm ‘uitrekken’, met als gevolg dat een kind hierdoor de aandrang om te poepen niet bij de anus voelt, maar de aandrang pas als buikpijn voelt.

Klachten bij obstipatie

De kinderen die last hebben van obstipatie geven aan:

  • Niet of moeilijk kunnen poepen.
  • Harde ontlasting hebben, wat erg pijnlijk kan zijn.
  • Poepvegen in de broek.
  • Verminderd/geen gevoel van aandrang voelen aan de billen om te poepen.
  • Minder eetlust.
  • Buikpijn.
  • Lusteloosheid, vermoeidheid.
  • Om de zoveel tijd een enorme hoeveelheid dikke, zware ontlasting hebben (de zogenaamde 'olifantendrol').

Algemene tips voor kinderen met obstipatie

Vezelrijke voeding

Een vezelrijke, gezonde voeding, heeft een gunstige invloed op obstipatie. Vezels hebben de positieve eigenschap vocht vast te houden, waardoor de poep smeuïger wordt. Harde poep wordt daardoor zachter en soepeler, terwijl dunne ontlasting juist indikt. Vezelrijke voeding wordt daarom geadviseerd bij zowel obstipatie als diarree.

Producten die veel voedingsvezels bevatten:

  • Roggebrood, volkoren- en bruinbrood, krenten- en rozijnenbrood, mueslibrood, volkoren beschuit, volkoren ontbijtkoek.
  • Volkoren producten zoals havermout, Brinta, Bambix, muesli, tarwe vlokken, zilvervliesrijst, maïs, volkoren macaroni en spaghetti.
  • Volkoren biscuits, Evergreen, volkoren Sultana.
  • Aardappelen.
  • Groenten en rauwkost.
  • Vers fruit met schil, gedroogde zuidvruchten (pruimen, abrikozen, tuttifrutti, rozijnen, krenten, dadels, vijgen).
  • Peulvruchten zoals bruine- en witte bonen, kapucijners, erwten en linzen.
  • Noten, pinda’s, sesamzaad, studentenhaver.
  • Vezelproducten zoals zemelen, lijnzaad of tarwekiemen.

Het is belangrijk om voldoende rust en ontspanning te hebben tijdens de maaltijden. Rustig eten en goed kauwen. Het ontbijt niet overslaan. Het ontbijt is belangrijk om de darmen voldoende in werking te zetten.
Ook spanningen, ander voedsel of een vreemd toilet kunnen het poeppatroon verstoren.

Voldoende drinken

Laat je kind in ieder geval zo'n 6 a 7 bekers per dag drinken. 

Voldoende bewegen

Stimuleer je kind om buiten te spelen en probeer lopend of met de fiets naar school te gaan.

Op het toilet gaan zitten

Laat je kind 1 of 2 keer per dag op het toilet zitten. Gewoon 5 minuten op de wc gaan zitten om te proberen te poepen. Dit is het beste om dit na de maaltijd te doen, dan is de darmbeweging namelijk het hoogst. Je kind hoeft niet te poepen, maar je zult zien dat dit (als je dit een aantal weken volhoudt) een vast ritueel gaat worden. Hierbij is het belangrijk dat je kind:

  • De tijd neemt om naar de wc te gaan.
  • Rustig en ontspannen zit met de voeten plat op de grond of voetenkrukje. De bovenbenen moeten plat op de toiletbril rusten. Als dit niet lukt, gebruik dan een brilverkleiner.

Mogelijke gevolgen

Als een kind problemen met het poepen heeft, kunnen er ook andere zaken een rol spelen:

  • Je kind kan last krijgen van een negatief zelfbeeld. Het kind schaamt zich.
  • Sociale isolatie. Je kind wordt bijvoorbeeld gepest of gemeden vanwege een poepgeur.
  • De natuurlijke aandrang om te poepen kan verdwijnen.
  • Je kind kan last krijgen van chronische obstipatie (verstopping van de darm) of buikpijn.
  • Je kind kan last hebben van blaasproblemen, zoals urine-incontinentie en/of blaasontstekingen.

Onderzoek poepproblemen bij kinderen

Om inzicht te krijgen in het poepprobleem van jouw kind, krijg je voor de eerste afspraak een vragenlijst en een poepdagboek toegestuurd. We vragen je om deze voor het bezoek aan het ziekenhuis in te vullen. In het ziekenhuis zal de kinderarts na het intakegesprek een lichamelijk onderzoek uitvoeren. En er wordt vervolgens een behandeling voorgesteld.

De behandeling

De opzet van de behandeling is om normaal poepgedrag aan te leren. De kinderarts of urotherapeut van de Poep- en plaspoli zal samen met jou en je kind een plan opstellen waarmee jullie thuis aan de slag kunnen. Zijn de poepproblemen ontstaan door een verstopping in de darmen, dan wordt dit (eerst) behandeld met laxeermiddelen.

Voor kinderen met een poepangst of een vertraagde en/of verstoorde zindelijkheid is er een mogelijkheid dat ze worden besproken in het multidisciplinair team, waarbij een psycholoog aansluit. 

Eenvoudige tips voor thuis

Om goed te kunnen poepen en goed uit te kunnen poepen is het belangrijk dat je kind goed op het toilet zit.

  • Laat je kind de tijd nemen om naar de wc te gaan en het niet op te houden.
  • Doe de broek en onderbroek tot de enkels omlaag zodat de benen een beetje uit elkaar kunnen.
  • Laat het kind rustig en rechtop op de wc zitten, met de voeten plat op de grond of op een voetenkrukje.
  • De bovenbenen moeten plat op de toiletbril rusten. Als dit niet lukt adviseren we een brilverkleiner te kopen.
  • Veeg goed af, bij meisjes is het belangrijk om van voor naar achter te vegen.

Om goed te kunnen poepen kunnen de onderstaande oefeningen je kind helpen:

  • Zucht en blaas in 1 keer uit. Je kind hoeft niet heel hard te blazen, zachtjes zuchten is al voldoende.
  • Wanneer zachtjes zuchten niet goed helpt, kan het kind ook op de handpalm blazen zonder lucht te laten ontsnappen.
  • Laat je kind rechtop zitten, met de handen op de bovenbenen en laat hem een bolle rug maken. Laat je kind wel rustig op de wc zitten. Deze oefening kan een paar keer herhaald worden.

Vragen?

Als jij of je kind een vraag heeft, kun je contact opnemen de Poep- en plaspoli. Dit kan op verschillende manieren:

  • Je kunt je vraag stellen via de BeterDichtbij app. Je krijgt zo snel mogelijk antwoord, in ieder geval binnen 3 werkdagen. Let op: je kunt pas een appje sturen als een medewerker van de polikliniek in de BeterDichtbijapp een gesprek voor je heeft aangemaakt. We kunnen dit gesprek alleen aanmaken als jouw mobiele telefoonnummer en e-mailadres bij ons bekend zijn.
  • Je kunt bellen. De Poep- en plaspoli is te bereiken op telefoonnummer (0592) 32 52 30, van maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 en 16.30 uur. Of met het Ouder en Kind-centrum (0592) 32 53 52. Dit nummer is 24 uur per dag bereikbaar.

Is het dringend?

Heb je een dringende vraag, dan is het altijd het beste om te bellen!

kinde71 - december 2022