Afwijkend uitstrijkje

U hebt eerst een gesprek met de gynaecoloog of physician assistant. Als u het prettig vindt, kunt u iemand meenemen, die tijdens deze afspraak bij u blijft.

Op onze afdeling werken gynaecologen en een physician assistant (PA). Een physician assistant is ook een medisch zorgverlener. Zij doet op de afdeling Gynaecologie zowel diagnostiek, behandeling als begeleiding. Overal waar in de tekst gynaecoloog staat, kunt u ook PA lezen. 

U krijgt een aantal vragen en u krijgt informatie over:

• Afwijkende uitstrijkjes.
• Colposcopie (kijken met een microscoop naar de baarmoederhals).
• De eventuele behandeling.
• Het vervolgtraject.

Aarzel niet om vragen te stellen. Na het gesprek volgt gelijk het onderzoek, de colposcopie. 

De colposcopie

De gynaecoloog brengt een spreider (ook wel eendenbek of speculum genoemd) in de vagina, net als bij het maken van een uitstrijkje. Dit kan een onplezierig gevoel geven.
De gynaecoloog plaatst voor de ingang van de vagina een microscoop met een fel licht. Dit is de colposcoop. De gynaecoloog kan zo goed naar de baarmoederhals en de vagina kijken. Om meer details te kunnen zien, brengt de gynaecoloog 1 of meerdere kleurstoffen op de baarmoederhals aan:

• De kleurstof azijnzuur, die u soms wat kunt ruiken. Sommige vrouwen voelen de vloeistof wat prikken.
• De kleurstof lugol. Dit is een geurloze bruine kleurstof die jodium bevat. Vertel het uw gynaecoloog als u allergisch bent voor jodium.

De gynaecoloog bekijkt de baarmoederhals goed en bespreekt daarna met u of het nodig is om: 

• Af te wachten.
• Biopten te nemen.
• U meteen te behandelen (lisexcisie).

Mocht er sprake zijn van kwaadaardige cellen (baarmoederhalskanker), dan bespreekt de gynaecoloog met u welke behandelingen er mogelijk zijn.  

Af te wachten

De gynaecoloog bekijkt de baarmoederhals goed. Als de gynaecoloog geen verdachte plekjes ziet, is een biopsie of een behandeling niet nodig. Uiteraard blijft u wel onder controle. Informatie hierover kunt u verderop lezen onder het kopje: 'Hoe ziet uw vervolgtraject eruit?'.

Ziet de gynaecoloog een afwijking in de baarmoederhals? Dan neemt de gynaecoloog met een kleine tang een (of meerdere) stukjes weefsel uit het afwijkende gebied. 

Het nemen van een biopt kan even pijn doen. U voelt dit minder als u hoest tijdens het afnemen van het biopt. Er ontstaat een klein wondje dat kan bloeden. Soms stipt de arts het wondje aan met zilvernitraat om het bloeden te verminderen. U voelt dan wat lichte krampen onder in de buik. Meestal bloedt het wondje een beetje. U kunt een paar dagen maandverband gebruiken. Duurt het langer of is het meer dan een gewone menstruatie? Neem dan contact op met de polikliniek Gynaecologie.

De patholoog onderzoekt het weefsel onder de microscoop. De gynaecoloog belt u na 1 of 2 weken om de uitslag door te geven. 

Welke uitslag kan ik verwachten?

De uitslag van het baarmoederhalsonderzoek door de gynaecoloog wordt uitgedrukt in CIN. CIN is een afkorting van Cervicale Intraepitheliale Neoplasie.

• CIN 1 - Lichte onrust in de cellen.
• CIN 2 - Matige onrust in de cellen.
• CIN 3 - Ernstige onrust in de cellen.

Bij welke uitslag is een behandeling nodig?

CIN 1:

• Er is geen behandeling nodig.
• De afwijkende cellen verdwijnen meestal vanzelf.
• Er worden vervolguitstrijkjes gemaakt om dit te controleren.

CIN2:

• Er is soms behandeling nodig.
• De afwijkende cellen kunnen ook vanzelf verdwijnen.
• De gynaecoloog geeft een advies om af te wachten of te behandelen. Hierbij houdt de arts rekening met uw leeftijd en of u nog zwanger wilt worden.

CIN3:

• De gynaecoloog adviseert een behandeling.
• De kans is klein dat de afwijking vanzelf verdwijnt.
• Passen de uitslag van uw uitstrijkje én de bevindingen van de colposcopie bij een CIN 3 afwijking? Dan kan de gynaecoloog besluiten om geen biopten af te nemen, maar u direct te behandelen (lisexcisie).

Een mogelijke behandelingen na een colposcopie is een lisexcisie. 
Bij een lisexcisie neemt de gynaecoloog een stuk weefsel van de baarmoederhals weg. Hierin zitten de afwijkende cellen. De gynaecoloog gebruikt voor het wegnemen een dunne metalen draad in de vorm van een lus (lis). De lis wordt elektrisch verhit. De behandeling vindt meestal plaats op de poliklinische behandelkamer. U krijgt een plaatselijke verdoving in de baarmoederhals.

De behandeling

U krijgt een plakker op uw been om de stroom te geleiden. De arts brengt een spreider in om de baarmoederhals te zien. De baarmoederhals wordt plaatselijk verdoofd, de arts vraagt u om tegelijkertijd even te hoesten. De pijn van de verdovingsprikken wordt door veel vrouwen vergeleken met een verdovingsprik bij de tandarts.

De gynaecoloog neemt met een dunne metalen lis een stukje van de baarmoederhals weg. De lis is elektrisch verhit. Van de lisexcisie zelf voelt u meestal niets, behalve de warmte van de rook. Na het weghalen van het weefsel wordt de wond die ontstaan is dichtgebrand. Dit geeft soms een onaangenaam geluid en een wat branderige geur. U kunt wat rook zien.

De patholoog onderzoekt het weefsel onder de microscoop. Na 1 tot 2 weken belt de gynaecoloog u op met de uitslag van dit onderzoek.

Nadelen van een lisexcisie

De baarmoederhals wordt korter. Hierdoor neemt de kans op een vroeggeboorte bij een zwangerschap iets toe. Deze kans neemt vooral toe als u 2 keer of vaker een lisexcisie hebt gehad.

Is de afwijking te groot voor een lisexcisie? Of ligt de afwijking verder in de baarmoederhals? Dan kunt u een conisatie krijgen. Dit gebeurt op de operatiekamer, onder algehele narcose of met een ruggenprik.

De behandeling

De gynaecoloog snijdt een kegelvormig stukje weefsel weg met een mes en hecht de baarmoederhals. Als de wond blijft bloeden, plaatst de gynaecoloog een speciale tampon. Met deze tampon kunt u niet plassen. Daarom krijgt u ook een katheter in uw blaas. De verpleegkundige verwijdert de tampon en katheter na enkele uren. U gaat dezelfde dag nog naar huis.
De patholoog onderzoekt het weefsel onder de microscoop. De gynaecoloog belt u na 1 tot 2 weken op met de uitslag van dat onderzoek of maakt een afspraak op de polikliniek.

Nadelen van een conisatie

Een conisatie gebeurt onder narcose of met een ruggenprik. De baarmoederhals wordt korter. Hierdoor is de kans op een vroeggeboorte groter. Er kan littekenweefsel in de baarmoederhals ontstaan. Hierdoor kan het menstruatiebloed niet goed afvloeien. Dit geeft klachten bij de menstruatie: minder bloedverlies en meer buikpijn dan u gewend bent. Ook het afnemen van een vervolguitstrijkje kan lastig zijn.

Autorijden

Na de ingreep mag u:

• De dag van de ingreep niet zelf deelnemen aan het verkeer.
• Hierna mag u weer autorijden wanneer u zich hiertoe in staat voelt en u het zelf verantwoord vindt veilig deel te nemen aan het verkeer. Let hierbij ook op eventuele medicijnengebruik wat invloed kan hebben op de rijvaardigheid.

Adviezen:

U kunt 2 tot 3 weken na de operatie last hebben van vaginaal bloedverlies. Zolang u nog bloed verliest, gelden de volgende adviezen: 

• Neem contact op met de poli Gynaecologie of de spoedeisende Hulp van het WZA als u zoveel bloedt verliest (meer dan bij een normale menstruatie) dat u ieder half uur een schoon verband nodig hebt! 
• U mag niet in bad of gaan zwemmen. Douchen mag wel. 
• U mag geen tampons gebruiken.
• U mag geen seks hebben.
• U mag niet sporten en zwaar tillen of zware lichamelijke inspanning 2 tot 3 weken na de ingreep.

Medijcijnen 

• Medicatie mag u innemen volgens voorschrift apotheek 
• Als u pijn hebt, mag u 3 tot 4 x per dag 2 tabletten van 500 mg innemen. Paracetamol kunt u om de zes uur innemen.

Contact opnemen

Als u complicaties krijgt, neem dan contact op met het ziekenhuis. 

• Tijdens kantooruren kunt u bellen naar de polikliniek Gynae­cologie, telefoonnummer (0592) 32 52 70.
• Buiten kantooruren kunt u bellen naar de Spoedeisende Hulp, telefoonnummer (0592) 32 52 78.

Neem in ieder geval contact op met het ziekenhuis bij de volgende klachten:

• Meer bloedverlies dan bij een normale menstruatie.
• Koorts boven de 38,5° C graden.
• Toenemende buikpijn of buikpijnklachten die niet afnemen.
• Abnormale of sterk geurende afscheiding.
• Overmatige hoofpijnklachten als u een ruggenprik gehad heeft.

U blijft onder controle van de gynaecoloog.
Afhankelijk van de uitslag van de colposcopie, en van het weefsel als dat is afgenomen (biopt), wordt na 6 of 12 maanden opnieuw een uitstrijkje gemaakt. Er wordt in het eerste vervolguitstrijkje gekeken naar de aanwezigheid van afwijkende cellen (de PAP-uitslag) en eventueel naar de aanwezigheid van hrHPV. Hoe snel daarna een vervolguitstrijkje nodig is, hangt af van de uitslag. De gynaecoloog bespreekt dit met u zodra de uitslagen bekend zijn.
Zijn de uitslagen van de uitstrijkjes weer goed? Dan adviseert de gynaecoloog u verdere uitstrijkjes (weer) via het bevolkingsonderzoek te laten uitvoeren.

Wat kunt u zelf doen?

Roken zorgt ervoor dat het lichaam het hrHPV-virus niet kan opruimen. Wij adviseren u daarom met klem om te stoppen met roken. Als u niet rookt is de kans groter dat de afwijking vanzelf verdwijnt en niet meer terugkomt. Hebt u hulp nodig bij het stoppen met roken? Bespreek dit met uw gynaecoloog of huisarts, of kijk op www.ikstop.nl

Als u een vraag hebt, kunt u die stellen via de BeterDichtbij-app.

Heeft u een dringende vraag, dan kunt u bellen met de polikliniek Gynaecologie. De medewerkers zijn op werkdagen bereikbaar, telefoonnummer (0592) 32 52 70

Gynae54 - augustus 2021

www.degynaecoloog.nl

www.rivm.nl 

www.ikstop.nl