GBS (Groep B streptokokken) en zwangerschap

Problemen bij de zwangere

Het is goed mogelijk dat je GBS in je lichaam hebt zonder dat je hier iets van merkt, ook niet tijdens de zwangerschap. Bij sommige vrouwen geven GBS helaas wel problemen. Wanneer er veel bacteriën in de blaas zitten, kan dit een blaasontsteking veroorzaken. Als je dit niet op tijd merkt en behandelt, kan de blaasontsteking zich ontwikkelen tot een nier(bekken)ontsteking.

Als de GBS zich naar de baarmoeder verspreiden, kunnen ze een ontsteking veroorzaken van de vliezen en/of het vruchtwater. Na de bevalling kan de GBS ook in de baarmoeder een ontsteking veroorzaken.

Problemen bij de baby

Als je zwanger bent en GBS hebt, en je wordt hier niet voor behandeld, dan is de kans 50% dat je de GBS doorgeeft aan de baby. Van de 100 baby’s die de GBS van hun moeder krijgen, worden er ongeveer 1 of 2 daadwerkelijk ziek. Deze pasgeboren baby’s kunnen hele ernstige ziektes ontwikkelen zoals een bloedvergiftiging, longontsteking of een hersenvliesontsteking (hier kan de baby aan overlijden).

Om deze ernstige ziektes bij pasgeborenen te voorkomen, bespreken we met jou als zwangere de mogelijkheden van besmetting en de mogelijkheden van behandeling.

Er zijn verschillende momenten waarop een baby besmet kan raken met GBS.

In de baarmoeder

Bacteriën in de vagina kunnen zich verspreiden naar de baarmoeder. Wanneer de vliezen breken kunnen de bacteriën zich via het vruchtwater verplaatsen naar de baby. De vliezen hoeven niet altijd gebroken te zijn. Soms gaan GBS ook door de vliezen heen het vruchtwater in.

Tijdens de bevalling

Als de bacteriën in de vagina zitten, kunnen deze overgedragen worden op de baby. Dit gebeurt op het moment dat de baby door het geboortekanaal gaat.

Na de bevalling

Heel soms krijgt de baby de bacterie van jou of van iemand anders die GBS heeft. Meestal gebeurt dit via de handen. Het is mogelijk dat de baby dan niet gelijk ziek wordt, maar pas tussen de 7e dag en 12 weken na de bevalling.

Wanneer er 1 of meer risicofactoren zijn adviseren we je om antibiotica (penicilline) te nemen. Je krijgt de antibiotica tijdens de bevalling via een infuus in de arm. Je verloskundige en arts weten wanneer je dit moet krijgen. Hiermee voorkom je dat je pasgeboren baby ziek wordt door GBS.

Na de geboorte wordt je baby altijd nog een aantal uren extra in de gaten gehouden. Ook onderzoekt de kinderarts de baby. Soms, maar niet altijd, moet je baby na de geboorte doorgaan met antibiotica. De kinderarts zal dit met je bespreken.

Onderzoek naar GBS (kweek)

In Nederland onderzoeken we niet iedere zwangere vrouw standaard op de aanwezigheid van GBS. In sommige andere landen wordt dit wel gedaan; daar wordt ook veel vaker antibiotica gegeven. Dat kan ook weer nadelen hebben. In Nederland onderzoeken we de aanwezigheid van GBS door een kweek. Dit betekent dat we met een wattenstaafje wat slijm uit de vagina en anus halen. Dit doen we bij de volgende vrouwen:

• Als je voor 37 weken gaat bevallen. 
• Als je vliezen al 24 uur zijn gebroken.
• Als je tijdens de bevalling koorts hebt door een infectie. 
• Als je eerder een kind hebt gekregen die ziek is geworden door GBS.

Als uit een GBS-test blijkt dat een zwangere vrouw deze bacteriën heeft, wordt vaak gezegd dat zij 'GBS-positief' is, of dat er sprake is van een 'GBS-kolonisatie'.

Antibiotica

Antibiotica is een geneesmiddel dat er voor zorgt dat bacteriën dood gaan of niet verder kunnen groeien. Een voorbeeld hiervan is penicilline. (Als je ooit een allergische reactie gehad hebt op een bepaalde antibiotica is het belangrijk dit te melden bij de gynaecoloog of verloskundige.)

Voordelen

Ruim 50 jaar geleden was GBS één van de grootste oorzaken van ernstige ziektes en doodsoorzaken bij pasgeborenen. Vanaf het moment dat vrouwen antibiotica kregen tijdens de bevalling is het aantal ziektes en sterfte door GBS gedaald.

Nadelen

Er zijn een aantal nadelen: 

• De bacteriën kunnen ongevoelig worden voor antibiotica als het vaker wordt gebruikt.
• Je kunt allergisch zijn voor antibiotica
• De antibiotica werkt ook tegen goede bacteriën die in de darmen zijn. 

Het kan zijn dat je al binnen 24 uur merkt dat je baby ziek is. Baby's kunnen ook op een later moment GBS krijgen, tussen de 7e dag en 12 weken na de bevalling. 

Een infectie kun je herkennen aan: 

• De baby heeft een grauwe kleur.
• De baby laat ander gedrag zien. Huilt bijvoorbeeld ontroostbaar, is lusteloos of drinkt slecht.
• De baby heeft een te lage (lager dan 36°C) of te hoge (hoger dan 38°C) lichaamstemperatuur.
• De baby ademt snel of kreunend, waarbij de neusvleugels bewegen.

Als je deze signalen ziet dan is het belangrijk dat je snel contact opneemt met je verloskundige. Dit is de verloskundige die bij je thuis de kraamcontroles doet. Zij zal weten dat je baby een kans op infectie heeft en anders kun je haar dat vertellen.

Als een baby later ziek wordt van GBS komt dit meestal door het aanraken of handcontact met een ander persoon. 

Na de geboorte kan de kinderarts besluiten om je baby antibiotica te geven. Dat gebeurt wanneer de kans op infectie heel hoog is of als de arts denkt dat je baby ziek is door GBS. Ben je alweer thuis en is je pasgeboren baby ziek? Dan wordt je bijna altijd samen met je baby opgenomen in het ziekenhuis. Na onderzoek volgt meestal een behandeling met antibiotica. Deze behandeling duurt minstens 36-48 uur, maar kan ook langer zijn.

In de ergste gevallen treedt er een bloedvergiftiging op, een hersenvliesontsteking of longontsteking. Dan behandelen we de baby 2 tot 3 weken met antibiotica.

Wij vinden het belangrijk dat je goed begrijpt wat er aan de hand is. Als je een vraag hebt of je maakt je zorgen, dan kun je contact opnemen via de BeterDichtbij-app.

Heb je een dringende vraag? Neem dan contact op met een medewerker van het Ouder en Kind-centrum:

• Maandag t/m vrijdag tussen 8.00 - 16.30 uur kun je bellen naar de polikliniek Verloskunde: (0592) 32 52 70.
• Voor bevallingen en spoed is de Kraamafdeling dag en nacht bereikbaar: (0592) 32 50 90.

verlos17 - oktober 2023

Verloskundig samenwerkingsverband (VSV)

Gynaecologen en verloskundigen uit het ziekenhuis, de eerstelijns verloskundigen en kraamzorg in de regio hebben al jaren een Verloskundig Samenwerkingsverband Assen e.o. (vsv-assen.nl). Alle voorlichtingsactiviteiten, zoals het maken van deze tekst, doen we same

Verloskundig Samenwerkingsverband Assen e.o. (vsv-assen.nl)

Stichting OGBS - door en voor ouders van kinderen die besmet zijn geraakt met GBS