Myomen (vleesbomen)

Myomen geven meestal geen of weinig klachten en worden vaak bij toeval gevonden. De plaats waar het myoom zit, heeft meer invloed op de klachten dan de grootte. Zo kunnen myomen in de baar­moederholte, zelfs als ze klein zijn, menstruatieklachten veroorzaken.

De meest voorkomende klachten zijn:

• Over­matig bloedverlies bij de menstruatie.
• Menstruatiepijn.

De menstruaties blijven in principe regelmatig. Het ruime bloedverlies, eventueel met stolsels, kan bloedarmoede geven waardoor u zich moe of kort­ademig kunt voelen.

Minder vaak voorkomende klachten 

• Een drukkend gevoel in de buik.
• Pijn laag in de rug.
• Klachten met plassen.
• Klach­ten bij het vrijen (pijn of bloedverlies).

Heel soms verschrompelt een myoom door te weinig bloedtoevoer. Dit kan zorgen voor erge buik­pijn. Myomen geven meestal geen problemen bij het ontstaan van of tijdens een zwangerschap.

Met een (inwendige) echoscopie kan de gynaecoloog de myomen zien, en meten hoe groot ze zijn. Voor aanvullende informatie kunnen er ook nog andere onderzoeken nodig zijn. 

Verliest u veel bloed of bent u erg moe, dan kan de gynaecoloog het ijzergehalte van het bloed controleren om te kijken of er sprake is van bloedarmoede.

Behandeling

Als u geen klachten hebt, hoeft er niets aan de myomen te worden gedaan en is verdere controle overbodig.

Hebt u wel klachten, dan kiest de gynaecoloog samen met u voor een behandeling. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk. Dit varieert van medi­cijnen tot een operatie van de baarmoeder. Bij de keuze van de behandeling wordt rekening gehouden met het aantal, de plaats en de grootte van de myomen. Ook uw leeftijd en uw eventuele wens om zwanger te wor­den speelt een rol. 

Met medicijnen kan de hoeveelheid bloedverlies bij de menstruatie en de menstruatiepijn verminderen. De myo­men blijven bestaan, al worden ze soms iets kleiner. Bij veel of grote myomen en bij myomen in de baarmoeder­holte kan het effect van medicijnen tegenvallen. Stopt u met de medicijnen dan komen de klachten meestal terug.

Prostaglandinesynthetase-remmers

Diclofenac, Ibuprofen, Indometacine en Naproxen (prostaglandinesynthetase-remmers) helpen vaak goed bij menstruatiepijn. Bij meer dan de helft van de vrouwen met veel bloedver­lies zorgen de medicijnen er bovendien voor dat u minder bloed verliest, ongeveer 1/3 minder.
De medicijnen moeten worden ingenomen als de men­struatie begint, maar beter nog een dag ervoor. U gebruikt ze zolang dat nodig is. De medicijnen geven vrijwel nooit bijwerkingen. Als u ze vaak of lang gebruikt, moet u ze innemen in met een maagzuurremmer.

Tranexa­minezuur

Door het gebruik van Cyclokapron (tranexaminezuur) hebt u minder bloedverlies bij de menstruatie, ongeveer de helft minder. Het medicijn mag alleen tijdens de menstruatie worden ingenomen.
Bijwerkingen komen zelden voor. Het middel is niet geschikt als u een verhoogd risico op trombose heeft.

De pil

De pil zorgt er vaak voor dat u wat minder bloed verliest. De pil is minder verstandig:

• Als u rookt.
• Als u een verhoogd risico hebt op trombose.
• Als u wat ouder bent.

De bijwer­kingen zijn zeer wisselend, afhankelijk van de samenstelling van de pil.

Progesteronpreparaten

• Orgametril, Primolut, Cerazette, Implanon en Mirena (progesteronpreparaten) zorgen ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet wordt gestimuleerd. Hierdoor is er geen, of veel minder bloedverlies. (Bij een derde van de vrouwen hebben deze medicijnen nauwelijks effect.)
• Orgametril, Primolut, Cerazette zijn tablettten, die elke dag moeten worden ingenomen.
• Impla­non is een staafje dat in de bovenarm onder de huid wordt geplaatst en 3 jaar kan blijven zitten.
• Mirena is een spiraaltje dat 5 jaar in de baarmoederholte kan blij­ven zitten.

Er zijn weinig bijwerkingen. Sommige vrouwen houden vocht vast of hebben last van een vettige huid of depressieve gevoelens.

GnRH-analogen

GnRH-analogen onderdrukken de aanmaak van hormo­nen in de eierstokken en bootsen de periode na de laatste menstruatie aan. Er wordt geen baarmoederslijmvlies meer aangemaakt, zodat er geen bloedverlies meer optreedt. De myomen worden ook vaak kleiner.
Door de medicijnen kunt u overgangsklachten krijgen zoals opvliegers, nachtzweten en een droge vagina. Ook is er een grotere kans op botontkalking. Daarom kunt u deze medicijnen meestal niet langer dan een half jaar gebruiken. De gynaecoloog kan kiezen voor een behandeling met GnRH-analogen, als het erop lijkt dat u snel in de overgang zult komen. Soms worden GnRH-analogen vóór een operatie gegeven om de myomen te verkleinen en de operatie daardoor gemakkelijker te laten verlopen.

Operaties met behoud van de baarmoeder

Kijkoperatie in de baarmoeder
Myomen in de baarmoederholte of onder het slijmvlies van de baarmoederholte kunnen worden verwijderd met een kijkoperatie in de baarmoeder.

Enucleatie
Als de myomen aan de buitenkant van de baarmoeder of in de baarmoederwand zitten, kunnen ze worden uitgepeld (enucleatie). Meestal gebeurt dit tijdens een buikoperatie. Bij kleine of gesteelde myomen is een kijkoperatie van de buik mogelijk. Bij het uitpellen kunt u zoveel bloed verliezen dat een bloedtransfusie moet plaatsvinden. Soms is het dan ook nodig om de baarmoeder te verwijderen. Als de baar­moederholte bij de enucleatie geopend is, zal de gynaecoloog bij een eventuele zwangerschap een bevalling via een keizersnede adviseren.

Embolisatie
Bij een embolisatie sluiten kleine bolletjes enkele bloedvaten naar de myomen af. Dit gebeurt op de röntgenafdeling via een slangetje in de liesader. Daardoor krimpen de myomen binnen 3 tot 6 maanden. De meeste vrouwen hebben daarna veel minder last van bloedverlies. De gynaecoloog adviseert embolisatie alleen als u zeker weet dat u niet meer zwanger wilt worden. Er is een heel kleine kans dat door de embolisatie de blaas of de darmen beschadigd raken, dat de baarmoeder of de eileiders ontstoken raken of dat u in de overgang terechtkomt.

Baarmoeder verwijderen

Voor een definitieve oplossing van uw klachten kan het soms het beste zijn om de baarmoeder te laten verwijderen. Daarna hebt u geen last meer van bloedverlies. Soms is het mogelijk om de baarmoeder via de vagina te verwijderen, maar bij myomen is meestal een operatie nodig. Als de baarmoeder wordt verwijderd, blijven de eierstokken en eileiders in principe behouden.

Als u een vraag hebt, kunt u die stellen via de BeterDichtbij-app.

Hebt u een dringende vraag, dan kunt u bellen met de polikliniek Gynaecologie. De medewerkers zijn op werkdagen bereikbaar, telefoon (0592) 32 52 70.

gynae09 - december 2023