Aangeboren hartafwijking - Ventrikelseptumdefect (VSD) bij volwassenen

Een gaatje in de wand (septum) tussen de hartkamers (ventrikels) wordt ook een ventrikelseptumdefect (VSD) genoemd. Een VSD is een veel voorkomende aangeboren hartafwijking bij kinderen. Op volwassen leeftijd komt het veel minder vaak voor, omdat het gaatje meestal in de loop der jaren vanzelf dichtgroeit. Of het VSD op volwassen leeftijd problemen geeft, is vaak afhankelijk van de grootte en de plaats.

Hartfalen

Door het gaatje in de tussenwand stroomt zuurstofrijk bloed uit de linker hartkamer naar de rechter hartkamer. Op lange termijn kan dit overbelasting van het hart en de longen geven. Het gevolg is hartfalen, hartritmeproblemen en hoge bloeddruk in de longen (pulmonale hypertensie).

Klachten

Afhankelijk van de locatie en de grootte van het gaatje kunnen er klachten zijn:

• kortademigheid
• een vermindering van de conditie
• vermoeidheid
• vocht vasthouden
• hartritmestoornissen
• hartkloppingen
• endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart en de hartkleppen).

Om te bepalen welke behandeling nodig is, kunnen de volgende onderzoeken gedaan worden:

• hartfilmpje (ECG)
• echo van het hart
• röntgenfoto van de longen
• inspanningsloop of fietstest
• bloedonderzoek
• eventueel een MRI, CT-scan, slokdarmecho of hartkatheterisatie.

Behandelingen

Hoe de VSD behandeld wordt, hangt af van de plek en de grootte van het gaatje in het tussenschot. Er zijn 3 mogelijkheden:

• Afwachten: aan een klein gaatje hoeven we meestal niets te doen. Het hart hoeft bijna niet extra te werken.
• Opereren: als het gaatje groot is en/of de klep van de aorta lekt, dan stellen we een operatie voor. We maken het gaatje dicht met een stukje kunststof (een patch) zodat er geen bloed meer doorheen stroomt, en de klep niet meer lekt.
• Via hartkatheterisatie: in uitzonderlijke gevallen kan tijdens een hartkatheterisatie het gaatje met behulp van een parapluutje worden gesloten.

De arts bespreekt met u voor welke behandeling u in aanmerking komt. Wanneer besloten wordt om het VSD niet te sluiten maar om af te wachten, blijft u onder controle in het ziekenhuis.

Samen beslissen

Samen met uw arts besluit u welke behandeling wordt gekozen. Hiervoor is het belangrijk dat u goed wordt geïnformeerd, want het gaat over uw behandeling en uw kwaliteit van leven.

Er zijn enkele vragen die u aan de arts kunt stellen om een besluit te kunnen nemen:

• Wat zijn mijn mogelijkheden?
• Wat zijn de voor- en nadelen van deze mogelijkheden
• Wat betekent dit voor mijn situatie?

Een VSD wordt gesloten wanneer er sprake is, of verwacht wordt dat het een belasting voor het hart, en of de longen is. Door het gaatje te sluiten worden het hart en de longen minder belast.

Mogelijke complicaties na het sluiten van het gaatje:

• hartritmeproblemen (soms is een pacemaker noodzakelijk)
• hartfalen
• hoge bloeddruk in de longen (pulmonale hypertensie)
• klein rest VSD (< 10%)
• hartklepproblemen
• een ontsteking aan de binnenkant van het hart of hartklep (endocarditis).

Wanneer u samen met uw arts heeft besloten om het gaatje te laten sluiten, wordt u in het UMCG op de wachtlijst geplaatst. Voor de ingreep ontvangt u een opnamebrief. Hierin staat informatie over datum, tijd en de plaats waar u zich kunt melden.

Na de sluiting moet u herstellen. Hoe snel dit gaat, hangt af van uw leeftijd, conditie, bijkomende problemen en of het VSD met een hartoperatie of hartkatheterisatie gesloten is.

Bloedverdunners en antibiotica

U zult enkele maanden na de sluiting bloedverdunners moeten gebruiken. Ook is het nodig om antibiotica te gebruiken bij medische ingrepen, verwondingen of tandheelkundige behandelingen. De antibiotica is nodig om een een ontsteking aan de binnenkant van het hart te voorkomen. Uw arts zal u hierover informeren.

Hartrevalidatie

Na de ingreep kan een hartrevalidatie-traject u de mogelijkheid bieden om weer vertrouwen in het eigen lichaam te krijgen en uw conditie op te bouwen. Een revalidatietraject duurt ongeveer 6 weken. U traint 1 tot 2 keer per week in groepsverband. Uw arts kan u hier meer over vertellen.

Zwangerschap en VSD

Met een VSD is het meestal wel mogelijk om zwanger te worden. Voordat u zwanger wordt, is het echter belangrijk om uw zwangerschapswens met de cardioloog te bespreken. In dit gesprek zullen onderstaande onderwerpen besproken worden:

• Of er risico’s zijn van een eventuele zwangerschap.
• Mocht u medicatie gebruiken: met welke medicatie moet u stoppen? 
• Welke onderzoeken zijn nog nodig voor de zwangerschap.

Risico op een ontsteking(endocarditis)

Bij een VSD heeft u een kleine kans op het krijgen van een ontsteking van de binnenkant van het hart en/of de hartkleppen. Die ontsteking ontstaat doordat bacteriën in de bloedbaan terechtkomen. Hierdoor wordt u ziek en kunnen de hartkleppen beschadigen. Een bacterie kan in de bloedbaan terecht komen bijvoorbeeld door:

• Wondjes of ontsteking van de huid, mond, gebit of tandvlees.
• Infecties ergens in het lichaam.

Wat kunt u zelf doen? 

• Goede hygiëne van uw gebit en tandvlees om gaatjes en tandvleesontsteking tegen te gaan. Poets uw tanden dagelijks, en flos regelmatig. Bezoek jaarlijks de tandarts en de mondhygiënist.
• Goede hygiëne van de huid om huidontstekingen en nagelrieminfecties tegen te gaan.

Duiken en VSD

We adviseren u niet te gaan duiken met gebruik van perslucht (scuba diving), omdat dit een luchtembolie kan veroorzaken met als gevolg hersenschade. Als u wilt gaan duiken, is een duikkeuring noodzakelijk.

Controle cardioloog

U blijft levenslang onder controle van een cardioloog.

De Nederlandse Hartstichting

Infolijn hart en vaten (0900) 30 00 300 op werkdagen tussen 9.00 en 13.00 uur.
Website: www.hartstichting.nl

Patiëntenvereniging Aangeboren Hartafwijkingen

Telefoonnummer: 088-5054322
emailadres: info@aangeborenhartafwijking.nl

Patiëntenvereniging Harteraad

Harteraad is een patiëntenvereniging voor en door mensen met een hart- en/of vaatziekte en hun naasten. Infolijn (088) 11 11 600.
E-mail: info@harteraad.nl, website: www.harteraad.nl